Profile avatar
bibliofilie.bsky.social
Voornamelijk literatuur, muziek en geschiedenis, maar ik bericht over alles wat ik interessant vind. Samensteller/redacteur/initiatiefnemer van diverse literaire publicaties.
1,035 posts 1,669 followers 480 following
Prolific Poster

Geboortedag José Ortega y Gasset (1883-1955). De Spaanse cultuurfilosoof schreef een baanbrekend en nog steeds actueel werk, 'De opstand van de massamens'. Die massacultuur vindt hij een gevaar voor de beschaving en de democratie. Ook de elite gaat beslist niet vrijuit.

Sterfdag Friedrich Schiller (1759-1805), vriend van Goethe. Zijn gedicht 'Ode an die Freude', op muziek gezet door Beethoven in de Negende Symfonie, is het Europese volkslied. Verder schreef hij o.a. 'Wallenstein' en de Sturm und Drang-tragedie 'Kabaal en liefde'.

Sterfdag Gustave Flaubert (1821-1880), auteur van o.a. 'Madame Bovary', maar ook een groot brievenschrijver. 'Geen enkel groot genie heeft conclusies getrokken en geen enkel groot boek concludeert, en wel omdat de mensheid zelf altijd onderweg is en niet tot een conclusie komt.'

Sterfdag Oswald Spengler (1880-1936), schrijver van 'De ondergang van het avondland'. Ik ben er in begonnen, maar raakte al snel verstrikt in vreemde redeneringen. Volgens de recensent van De Groene Amsterdammer 'hallucineerde Spengler de werkelijkheid' in dit 'psychedelische meesterwerk'.

Uit de boekenkast (161 en 162). Twee bijzondere uitgaven van Willem Elsschot. Het boekje links is uitgegeven in een oplage van 15 ex.; de spiraalband rechts is alleen te lezen met een vergrootglas, want het bevat 5 maal 'Lijmen/Het been'. Een fraai staaltje drukkunst.

Sterfdag Charles De Coster (1827-1879). Hij schreef 'De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke daden van Uilenspiegel en Lamme Goedzak'. De Franse krant La Liberté noemde het boek 'een kermis rondom een brandstapel'. De eerste editie telde 32 etsen van 19 kunstenaars.

Mijn neefjes heb ik ooit 'Kaas' aangeraden voor hun leeslijst. Ze vonden het mooi. Voilà, de kracht van Alfons de Ridder, alias Willem Elsschot (1882-1960), wiens kleine, machtige oeuvre steeds weer nieuwe lezers vindt. Zijn verzameld werk hoort in elke boekenkast. Vandaag is zijn geboortedag.

Uit de boekenkast (160). Vandaag is de geboortedag van Willem Kloos (1859-1938). Het onderstaande boek is een theosofische roman uit 1916 van Johan Hora Adema, die er een opdracht voor Kloos in geschreven heeft. Kloos heeft er passages in aangestreept en plaatste een enkele opmerking in de kantlijn.

Geboortedag Sigmund Freud (1856-1939), de grondlegger van de psychoanalyse. In ons onderbewuste dromen we, onttrokken aan moraal en gezag, over onvervulde (ook erotische) verlangens die we in het dagelijks leven nooit durven toegeven. Dat kan leiden tot innerlijke conflicten.

Geboortedag Willem Kloos (1859-1938), die deel uitmaakte van de Tachtigers. Die dichtersgroep vernieuwde de poëzie door de toen heersende domineesmoraal te vervangen door meer passievolle gedichten. Kloos zag kunst als 'de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie'.

Mooie foto van de bevrijding. De 13-jarige jongen links is mijn vader en schuin achter hem (met pet) mijn opa. Beiden zijn aan de dood ontsnapt toen bommen insloegen in de straat waar ze woonden. Ook het huis tegenover hen werd verwoest. Mijn vader speelde buiten, maar wist te schuilen.

Geboortedag Karl Marx (1818-1883). Samen met Friedrich Engels opsteller van het Communistisch Manifest ('Proletariërs aller landen verenigt u!'). Marx schreef ook 'Het kapitaal'. Hij vond dat arbeiders meerwaarde (winst) creëerden waarvan alleen kapitalisten de vruchten plukten.

Geboortedag filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855), van wie opvalt dat zijn oeuvre zo persoonlijk is, naast het hoge literaire gehalte van zijn teksten over o.a. God, het levenslot en de mens. Wij existeren allemaal op onze eigen manier en zelfverwezenlijking is het uitgangspunt.

Sterfdag Thea Beckman (1923-2004). Ze schreef op geschiedenis gebaseerde jeugdboeken. 'Kruistocht in spijkerbroek' kon ik destijds niet wegleggen. Wat een boek! Weetje: Beckman schreef niets over de 19e eeuw, volgens haar "een bekrompen tijd met veel taboes". Vorig jaar verscheen haar biografie.

'Mijn ouders gingen op 4 mei altijd naar het beeld van de drie verzetshelden op de Apollolaan in Amsterdam. Wat ik me nog goed herinner, is dat mijn moeder nog weken na die 4de mei de bloemen die daar lagen water ging geven.' - Arnon Grunberg

Natuurlijk, ik weet het: dit gedicht van Willem Wilmink is heel bekend. Maar op een dag als vandaag mag het vaak gedeeld worden. Opdat wij nooit vergeten.

Geboortedag Alice Liddell (1852-1934). Zij was de inspiratie voor 'Alice in Wonderland' van Lewis Carroll. In 1862 kreeg de toen 10-jarige Alice het manuscript cadeau. Een paar jaar voor haar dood moest ze het uit geldgebrek verkopen. Het bevindt zich nu in de British Library.

Sterfdag Klaas Norel (1899-1971). Hij schreef tientallen jeugdboeken, vaak met de Tweede Wereldoorlog als onderwerp. Het bekendste werk van Norel, die zich altijd zeer grondig documenteerde, is de trilogie 'Engelandvaarders'.

Op 3 mei 1942 werd in Nederland de jodenster verplicht gesteld voor alle Joden van 6 jaar en ouder. Elke Jood moest er 4 kopen. Zeer vernederend, ze betaalden zo voor hun eigen vervolging. De 569.355 sterren werden geproduceerd in een Enschedese fabriek, die van een Joodse familie werd gevorderd.

Geboortedag Igor Cornelissen (1935-2021), de legendarische journalist en Vrij Nederland-coryfee. Hij was een kenner van al dan niet in georganiseerd verband optredende dwarsliggers. 'Zij geven kleur aan het leven, tenminste aan het mijne.'

Geboortedag Niccolò Machiavelli (1469-1527). In 'Il principe', vertaald als 'De heerser', schrijft hij o.a. over amorele machtspolitiek, 'het doel heiligt de middelen'. In het veelomvattende 'Discorsi' zet hij in breder perspectief zijn denkbeelden over staat en politiek uiteen.

Geboortedag van de karakteristieke uitgever en dichter Theo Sontrop (1931-2017), die met Martin Ros de reeks Privé-domein startte bij uitgeverij De Arbeiderspers. Ook de ontdekker van F.B. Hotz. Frits Hotz als auteursnaam vond hij maar niets, dat klonk te veel als 'krik-krak'.

Geboortedag Marten Toonder (1912-2005), de bovenbaas van de Nederlandse strip. Tom Poes en Heer Bommel, de gevoelsbeer met een groot denkraam, ontmoeten veel minkukels op hun pad, als u begrijpt wat ik bedoel. Maar Toonders creatie Koning Hollewijn mogen we ook niet vergeten.

Uit de boekenkast (158 en 159). Vandaag is de geboortedag van de Franse schrijver Marcel Prévost (1862-1941). Nu vergeten in Nederland, maar rond de vorige eeuwwisseling waren zijn boeken ook hier populair. Hoewel veel titels in het Nederlands zijn vertaald, zijn die nauwelijks meer te vinden.

Geboortedag Joseph Heller (1923-1999), bedenker van de term 'catch 22', een onoplosbare, tegenstrijdige situatie. In zijn gelijknamige oorlogsroman wil een gevechtspiloot zich krankzinnig laten verklaren, maar wordt hij juist als gezond gezien omdat het zo'n verstandig streven is.

Sterfdag Conrad Busken Huet (1826-1886), de invloedrijkste literair criticus van de 19e eeuw. Hij kon reputaties maken of breken, maar naar eigen zeggen ontbrak het hem aan mensenkennis. Het volk verheffen gaf hij uiteindelijk op. 'Alles hokt en hapert', vond hij van Nederland.

Sterfdag historicus Jacques Presser (1899-1970), die met 'Ondergang' een standaardwerk schreef over de Jodenvervolging in Nederland. In het boekenweekgeschenk 'De nacht der Girondijnen' fictionaliseert hij zijn tijd in Westerbork. Weetje: Presser bedacht het woord 'egodocument'.

Sterfdag Isaäc da Costa (1798-1860), de conservatieve en godvruchtige dichter die zich in zijn 'Bezwaren tegen de geest der eeuw' afzette tegen de volgens hem veel te vrijzinnige idealen van de Verlichting. Da Costa dichtte dan ook vrijwel uitsluitend over orthodox christendom.

Geboortedag illustrator Peter Pontiac, ps. van Peter Pollmann (1951-2015), die onder meer werkte voor tijdschriften als Oor en Rolling Stone. Zijn werk in de kenmerkende stijl is nog steeds populair. Recent is zijn biografie verschenen.

Sterfdag Gavrilo Princip (1894-1918), die in 1914 in Sarajevo aartshertog Franz Ferdinand en zijn vrouw Sophie doodschoot. Dit vormde de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog. Hij stierf aan een combinatie van tbc, ondervoeding en een armamputatie.

Op 27 april 1667 tekent John Milton het contract met zijn uitgever voor 'Paradise lost', het monumentale, uit tien delen bestaande dichtwerk over de zondeval. Bijzonder, want Milton was toen al jaren blind en heeft het complete werk moeten dicteren.

Alweer 30 jaar geleden dat Willem Frederik Hermans (1921-1995) op deze datum stierf, schrijver van een imposant oeuvre met klassiekers als “De donkere kamer van Damokles”, “Nooit meer slapen” en zoveel meer. Zijn schrijven was “scheppend nihilisme”: wimberkelaar.com/2015/03/17/uit…

Geboortedag Mary Wollstonecraft (1759-1797), de oermoeder van het feminisme. Zij schreef een invloedrijk boek over vrouwenrechten en zette zich in voor beter onderwijs en actief burgerschap voor vrouwen. Weetje: zij is de moeder van Mary Shelley, de schrijfster van 'Frankenstein'.

Geboortedag dichteres en schrijfster Ilse Starkenburg (1963-2019). Onderstaand gedicht komt uit haar debuutbundel uit 1990, 'Verdwaald ontwaken'.

Geboortedag schrijver en voormalig communist Theun de Vries (1907-2005). Van zijn uitgebreide oeuvre is 'Het meisje met het rode haar' ongetwijfeld het bekendst. Verzetsstrijdster Hannie Schaft heeft model gestaan voor het hoofdpersonage.

Schrijver, dichter en humanist Francesco Petrarca (1304-1374) beklom op 26 april 1336 de Mont Ventoux vanwege de 'opvallende hoogte' en om te genieten van het uitzicht. Daarom wordt Petrarca wel gezien als de eerste toerist, al was het voor hem ook een bezinningstocht.

Zojuist afgeleverd op de werkplek. Een box van Solution met 18 cd's, een dvd en een koffietafelboek. Jeugdsentiment natuurlijk, maar ook een van de beste bands die Nederland gekend heeft. Blij mee! Suggesties voor volgende boxen: Earth & Fire en Livin' Blues. @centertainment.bsky.social

Sterfdag van de Italiaanse dichter Torquato Tasso (1544-1595), die volgens kenners op dezelfde hoogte staat als Dante. De paus wilde hem zelfs kronen tot 'Koning der dichters'. Hij inspireerde o.a. Lord Byron. Zijn bekendste werk is 'Jeruzalem bevrijd', over de eerste kruistocht.

Geboortedag Huib Drion (1917-2004), bekend van zijn omstreden pleidooi voor de 'pil van Drion', waarmee hij ouderen de regie over het einde van hun leven wilde geven. Hij was een jurist en essayist, die net zo makkelijk schreef over P.G. Wodehouse als over radicale groeperingen.

Geboortedag Albert Uderzo (1927-2020), tekenaar van de strip Asterix, waarin allerlei grappen met de geschiedenis en volkseigenaardigheden worden uitgehaald.Soms kijkt de strip zelfs in de toekomst. In 'De race door de Laars' uit 2017 kom je de naam 'Coronavirus' al tegen. Jullie favoriete Asterix?

Geboortedag Frans Coenen (1866-1936), schrijver van o.a. de naturalistische klassieker 'Zondagsrust' en 'Onpersoonlijke herinneringen'. Coenen was ook conservator van museum Willet-Holthuysen in Amsterdam. Zijn vader was medeoprichter van het Amsterdams Conservatorium.