Profile avatar
malikara.bsky.social
Persian and Turkish philology, historical linguistics, etymology, literature. لغت‌شناسی، زبانشناسی تاریخی، ریشه‌شناسی، ادبیات فارسی و ترکی استانبولی. Farsça ve Türkçe filoloji, tarihî dilbilim, etimoloji, edebiyat. dildevrimi.substack.com ✉️ [email protected]
120 posts 157 followers 289 following
Prolific Poster
Active Commenter

Menemenlizade Tahir, 1884: Bizden başka akvam-ı mütemeddine içinde hiçbirisi yoktur ki kendi lisanına mahsus bir kamus ile kütüb-i kavaide malik olmasın!

Türk Dil Kurumu. (1962). Dil Devriminin 30 Yılı. archive.org/details/dil-...

"Volkan" dile girmemişken, "yanar dağ" türetilmemişken Artin Bey (1831) Fıransızca "volcan" sözünü 'ateş çıkan dağ' açıklamasıyla vermiş.

Eskiden (19. yy. ikinci yarısı öncesinde) Hırvatistan da Arnavutluk gibi +lIk ile "Hırvatlık" diye adlandırılırmış. Bu ekle yapılmış ülke adı ikiye çıktı.

Mehmet Bedri'nin [kim?] 1912 tarihli imla eseri, yerleşik imlayı takip etmeyip daha fonetik bir düzen izlemesi ve önermesine göre ilginçmiş. Örnek olarak, املای تركینین yazmış, ancak املای تركینك beklenirdi.

Dil tartışmalarıyla ilgili 6 yazıyı daha ekledim, okuyanlara iyi okumalar: dildevrimi.substack.com/archive

open.substack.com/pub/dildevri...

You could write Turkish using these alphabets as in Wilhelm Radloff's dictionary: Arabic-based Turkish: ایاقلامق Armeno-Turkish: այագլամագ Greek: άγιαχλαμὰχ

Lisanımıza Dair (Raif Necdet, 1930) open.substack.com/pub/dildevri...

Arapça ve Farisîden Aldığımız Kelimeler Hakkında Tetkikat (H., 1930) open.substack.com/pub/dildevri...

1929: Dilimiz için Dil encümeni ve Söz derleme hey'eti faaliyetine devam ediyor. Bütün Anadolu köylerine varıncaya kadar derleme işiyle meşguldur. Şu muhakkak ki istikbal, dilimizin hazinesini çok zenginleştirecek olan bu faaliyetleri takdir ile kaydedecektir.

Şerefettin Mağmumi 1890'da "diyerekten" diyerekten +ArAk-TAn yapısını kullanmış. Bu yapı şu sıralarda epey tartışılıyor. Mesela birisi 2013'te buna "hastalık" diyerek 1993'te başladığını "tespit etmiş:" onurzeyrek.wordpress.com/2013/01/24/b...

Birkaç eser birçok kez çalışılıyor, üzerine notlar yazmak ayrı birer eser oluyor diye bunu yalnız belli eserlerin üstünlüğünden geldiğini düşünmemeli; tarihten kalan değme eser döne döne okunup çalışılmaya değer.

"... Hâlâ adam var, sâl-i sabıkta istikra ettiği hane-i lane-misalin hengam-ı şitada revzenleri begayet soğuk ahzettiğini hikaye eder. Edip var “Meh-i tenha-rev-i sema-peyma” sözünün Türkçede ifadesi kabil olamayacağına kail."

Tenkidat-ı Edebiyet 1 (Mehmet Celal, 1899) open.substack.com/pub/dildevri...

ne "what" in possessive can have dual formsv: nem "what-my" nen "what-your" nesi "what-their" nemiz neniz neleri

Here is my current table of Turkish-origin loanwords in Gulf Arabic. It is a half-baked side quest, but we might as well discuss some of these! @hatulimyafim.bsky.social @malikara.bsky.social Below are notes about the problems I had . . .

Avni'nin 1926'daki alfabe önerisi hem Arap hem Latin harflerinin birlikte yürüdüğü ikili bir düzendi; önerisine göre hangisi hayatta kalmaya uygunsa o kalacaktı.

بازآی که بازآید عمرِ شدهٔ حافظ هرچند که ناید باز، تیری که بِشُد از شست Yaydan çıkan ok geri dönmezse de; Sen dönsen Hafız'ın geçmiş ömrü döner.

Dilimizi Nasıl Türkçeleştireceğiz (Mahmut Afif, 1928) open.substack.com/pub/dildevri...

Paul Rycaut'un kitabından, saray eğitiminde okutulan kitaplardan Farsça olanlar: Danisten, Şahidi (sözlük), Pend-i Attar, Gülistan, Bostan-ı Hafız Türkçe olanlar: Kırk Vezir, Hümayünname (?), Delile ve Kemine (Kelile ve Dimne), elfulceale?, Seyit Battal

Lisan Meseleleri: Hangi Kelimeler Türkçedir? (Fazıl Ahmet Aykaç, 1927) Fazıl Ahmet Aykaç'ın Hayat Mecmuası'nın 24 Teşrinisani 1927 tarihli 52. sayısındaki makalesinin transkripsiyonu. open.substack.com/pub/dildevri...

بیت ۵۷م وامق و عذرا (هاگ و اوتاس): کسی [را] کی او راه خواهد برید از آغاز هم‌راه باید گزید

Ahmed Rasim'in "Yine Lisan Meselesi" adlı yazısı, Osmanlı Türkçesinin sadeleşmesi, düzenlenmesi ve dil üzerindeki etkiler hakkındadır. Yazıda, dilin gelişimi, sadeleşme ve terkipler üzerine düşünceler, dildeki Arapça, Farsça ve Batı dillerinden alınan kelimelerin.. open.substack.com/pub/dildevri...

Kahane, H. (1958). The lingua franca in the Levant: Turkish nautical terms of Italian and Greek origin. Urbana: university of Illinois. hdl.handle.net/2027/mdp.390...

substack'e koyduğum geçmişten yazıların tamamı bir biçimde dil devrimine çıktığından adını merdek'ten dildevrimi'ne (dildevrimi.substack.com) dönderdim, daha önceden akıl edememişim. ikincil literatürde anılan makaleleri de bulup eklemek gerek, şu ana dek arşivlerde kendi denk geldiklerimi ekledim.

Resimli Ay 1935 neşriyatından: Açlık, Peyami Safa Yalanın Kudreti, Yohan Bojer Denizaltı Gemisiyle Yeryüzünü Dolaşma, İlhami Sanat Felsefesi, Suud Kemaleddin İskitler, Heredot & A. Rıza Kılıç Tercümeye Dair Düşünceler ve Nümuneler, Ali Kemali İş Ünitesi, M. Emin Soysal & Esat Onatkut & ...

ıraġ oldum yaḳın olsam didükce yavı ḳıldum yarı bulsam didükce varuraḳ bir çamura çökdüm irdüm ki deprendükce daḫı ġarḳa vardum ıraḳ menzil yol issiz yoldaşum yoḳ bu yolda elüm alur ḳoldaşum yoḳ ne ḳılam n’eyleyem dermānde ḳaldum ne ṣal var ne gemi ʿummānda ḳaldum